มาช่วยกันใช้ “คำลงท้าย” ให้ถูกต้องกันดีกว่า ^^
“คำลงท้าย” เป็นคำที่ทำให้หลายคนหวั่นใจ (เมื่อต้องใช้) เพราะไม่แน่ใจ ว่า จะใช้ “นะคะ” หรือ “นะค่ะ” หรือ “น่ะค่ะ” หรือ “นะจ๊ะ” หรือ “นะจ้ะ” หรือ ฯลฯ ดี
ผู้เขียนในฐานะครูสอนภาษาไทย พบปัญหานี้มาก ในแทบทุกที่และแทบทุกโอกาส จึงพยายามตามแก้ เท่าที่จะทาได้(บางครั้งก็ตามอธิบายด้วย) แต่ก็คงไม่ถึงหนึ่งเปอร์เซ็นต์ของจำนวนที่มีการใช้ผิด วันนี้จึงอยากจะขอเชิญชวนให้ทุกคน เสียเวลานิดหน่อย เพื่อทำความเข้าใจ และดูตัวอย่าง เผื่อว่าจะได้นำไปเป็นแนวเทียบ(เมื่อต้องใช้) และสามารถใช้ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
โอกาสนี้ ขอนำเสนอ “คำลงท้าย” ที่มักใช้กันบ่อย ๆ จำนวน ๒ คู่ ได้แก่ “คะ – ค่ะ” และ “จ๊ะ-จ้ะ”
คำลงท้าย “คะ“ เป็นคำลงท้ายที่จะปรากฏท้ายประโยคคำถาม ประโยคบอกเล่า และประโยคที่มีลักษณะเป็นการขอร้อง เชิญชวน แนะนำ หรือแสดงความเห็น นอกจากนั้นยังปรากฏหลังคำเรียกขาน คำทักทาย และใช้เป็น คำตอบรับได้ด้วย
ตัวอย่าง
- คุณแม่คะ , อาจารย์คะ, คุณคะ, เพื่อน ๆ คะ, คุณสมชายคะ (คำเรียกขาน)
- อาจารย์ว่างรึเปล่าคะ (คำถาม)
- คุณอาเรียกเขาว่ายังไงคะ (คำถาม)
- คุณแม่ขา คอยหนูเดี๋ยวนะคะ (คำขอร้อง)
- เชิญนั่งก่อนสิคะท่าน (เชิญชวน)
- ดิฉันขอแสดงความเห็นสักนิดนะคะ (แสดงความเห็น)
- ดิฉันบอกคุณสมชายแล้วนะคะ (บอกเล่า)
- คุณสมชายสบายดีเหรอคะ (คำทักทาย)
- ขอให้ทุกฝ่ายช่วยกันนะคะ (คำขอร้อง)
CASE 1
- ก : คุณสมศรีคะ (คำเรียกขาน)
- ข : คะ1 มีอะไรเหรอคะ2 (1คำตอบรับ) , (2คำถาม)
ขอความกรุณาช่วยติดต่อกลับด้วยนะคะ (ขอร้อง)
คำลงท้าย “ค่ะ” เป็นคำลงท้ายที่ปรากฏท้ายประโยคบอกเล่า ประโยคปฏิเสธ หรือประโยคที่มีลักษณะเชิญชวนหรือขอร้อง และยังใช้เป็นคำตอบรับ (Response) ได้ด้วย
ตัวอย่าง
- อาจารย์คะ หนังสือที่อาจารย์สั่งซื้อ ยังไม่มาเลยค่ะ (บอกเล่า)
- ขอความกรุณาช่วยส่งจดหมายตอบกลับด้วยค่ะ (ขอร้อง)
- อาจารย์ขา หนูกราบขอบพระคุณค่ะ (บอกเล่า)
- ขอเชิญทุกท่านรับชมได้เลยค่ะ (เชิญชวน)
- น้องก็ยังตรวจงานนักศึกษาไม่เสร็จเหมือนกันค่ะ (ปฏิเสธ)
- ส่งต้นฉบับได้ตั้งแต่วันนี้จนถึงวันที่ ๑๐ สิงหาคม ๒๕๕๓ ค่ะ (บอกเล่า)
- ยายหนูหัวแข็งเหลือเกินเจ้าค่ะหลวงพ่อ (บอกเล่า)
- หลวงปู่คะ นิมนต์เจ้าค่ะ (ขอร้อง)
คำลงท้าย “จ๊ะ” เป็นคำลงท้ายที่ปรากฏท้ายประโยคประเภทเดียวกับคำลงท้าย “คะ” คือ จะปรากฏท้ายประโยคคำถาม บอกเล่า ขอร้อง เชิญชวน แนะนำ หรือแสดงความเห็น นอกจากนั้นยังปรากฏหลังคำเรียกขาน คำทักทาย และใช้เป็นคำตอบรับได้ด้วย
คำลงท้ายนี้จะใช้ในกรณีที่ไม่เป็นทางการ แต่ก็นับว่าเป็นคำลงท้ายที่ใช้แสดงความสุภาพในการสนทนาเช่นกัน มักจะใช้ในกรณีที่คู่สนทนามีความสนิทสนม หรือเป็นกันเอง คือผู้พูดและผู้ฟังมีฐานะทางสังคมเท่ากัน และมักมีอายุไล่เลี่ยกัน เช่น การสนทนาระหว่างเพื่อนฝูง เป็นต้น ส่วนใหญ่ผู้ใช้มักเป็นผู้หญิง
ตัวอย่าง
- สุธานีตัวเองให้เด็กทำอะไรอยู่จ๊ะนั่น (คำถาม)
- อรพรรณไปซื้อปากกาให้ครูหน่อยได้มั้ยจ๊ะ (คำถาม)
- นั่งก่อนซิจ๊ะเธอ (เชิญชวน)
- นุชให้เค้าไปด้วยคนนะจ๊ะ (ขอร้อง)
- เธอลองพูดกับเขาก่อนซิจ๊ะ (แนะนำ)
- ติ๋มจ๊ะ อย่าลืมหนังสือของเค้าล่ะ (คำเรียกขาน)
- สบายดีเหรอจ๊ะเธอ (คำทักทาย)
- ต๋อมจ๊ะ (คำเรียกขาน), จ๊ะ อะไรเหรอ (คำตอบรับ)
- เราไปหาเขามาแล้วนะจ๊ะ (บอกเล่า)
- ขอให้ทุกคนให้ความร่วมมือด้วยนะจ๊ะ (ขอร้อง)
คำลงท้าย “จ้ะ” เป็นคำลงท้ายที่ปรากฏท้ายประโยคประเภทเดียวกับคำลงท้าย “ค่ะ” คือจะปรากฏท้ายประโยคบอกเล่า ปฏิเสธ หรือประโยคคำสั่ง ขอร้อง และใช้เป็นคำตอบรับด้วย
คำลงท้ายนี้จะใช้ในกรณีที่ไม่เป็นทางการ แต่ก็นับว่าเป็นการแสดงความสุภาพในการสนทนาด้วยเช่นกัน
ตัวอย่าง
- นักศึกษาช่วยครูยกเอกสารหน่อยจ้ะ (ขอร้อง)
- เราไม่อยากไปหรอกจ้ะ (บอกเล่า)
- โอเคจ้ะ ชรัสเธอจัดการได้เลยนะ (คำบอกเล่า)
- ก : กินข้าวด้วยกันซิจ๊ะ
ข : ไม่หรอกจ้ะ ขอบใจ (ปฏิเสธ)
- ก : น้อย ตัวเองอย่าลืมซื้อหนังสือให้เค้านะ
ข : จ้ะ ไม่ลืมหรอก (คำตอบรับ)
- ลูก : อันนี้ของผมใช่มั้ยครับ
แม่ : จ้ะลูก (คำตอบรับ)
ภาษาไทย เป็นสมบัติของคนไทยทุกคน ดังนั้น จึงเป็นหน้าที่ของพวกเราทุกคนที่ควรช่วยกันรักษาและใช้ให้ถูกต้อง พูดให้ชัด เขียนให้ถูก ไม่ใช่เรื่องยาก..ขอเพียงใส่ใจ และร่วมกันใช้ให้ถูก เท่านั้นเอง ^U^
เรียบเรียบโดย
- อ.สุวรรณ เลียงหิรัญถาวร กลุ่มวิชาภาษาไทยและภาษาตะวันออก คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ (สิงหาคม ๒๕๕๓)