รายละเอียดโครงการ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ก่อตั้งโครงการหลวงขึ้น เมื่อปี พ.ศ.2512 เนื่องจากทรงทราบถึงปัญหาการปลูกฝิ่นที่กระจายอยู่ทั่วไป ชาวไทยภูเขาไม่มีรายได้จากแหล่งอื่นนอกจากฝิ่น แต่ยากจนและมีการถางป่าเพื่อทำไร่เลื่อนลอย จึงต้องมีการอพยพโยกย้ายถิ่นฐาน และพื้นที่ทำกินอยู่ตลอด อีกทั้งยังมีปัญหาด้านความมั่นคงในพื้นที่ตามแนวชายแดน จึงก่อตั้งโครงการหลวงขึ้นเพื่อช่วยให้เกษตรกรชาวเขาเลิกปลูกฝิ่น เลิกการทำไร่เลื่อนลอย เลิกการตัดไม้ทำลายป่า หันมาปลูกพืชเศรษฐกิจที่ให้ผลตอบแทนใกล้เคียง หรือดีกว่าการปลูกฝิ่นซึ่งผิดกฎหมาย ต่อมาในปี พ.ศ. 2535 ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนแปลงสถานะเป็นมูลนิธิโครงการหลวง มูลนิธิโครงการหลวงมุ่งส่งเสริม และพัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขา โดยการนำเอาพันธุ์พืชและสัตว์ที่ผ่านการวิจัยเป็นผลสำเร็จและมีความเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ เทคโนโลยีการเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว์ และการจัดการหลังเก็บเกี่ยว ไปสู่เกษตรกร ตลอดจนส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาสังคม เพื่อให้เกิดการพึ่งพาตนเอง และฟื้นฟูป่าต้นน้ำลำธารสิ่งแวดล้อม โดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน องค์กรท้องถิ่น และหน่วยงานราชการต่าง ๆ อย่างใกล้ชิด ที่ร่วมปฏิบัติงานในพื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทั้ง 40 แห่ง บนพื้นที่สูงของจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน ลำพูน พะเยา และจังหวัดตาก ในส่วนของมหาวิทยาลัยแม่โจ้นั้น ได้สนับสนุนงานมูลนิธิโครงการหลวงอยู่ 5 ศูนย์พัฒนา คือ 1. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหมอกจ๋าม ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ.2522 2. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงสะโง๊ ตำบลศรีดอนมูล อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ.2522 3. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งหลวง ตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ 2522 4. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่ ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2525 5. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง ตำบลแม่แวน อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2523 จะต้องขยายพื้นที่งานพัฒนาและส่งเสริมอาชีพเพิ่มขึ้น ทั้งพืชผัก พืชไร่ ไม้ดอกไม้ประดับ ไม้ผล พืชสมุนไพรและการเลี้ยงสัตว์ เพื่อให้เกษตรกรบางครอบครัวที่ยังไม่ได้รับแผนการผลิต และยังไม่ได้เป็นสมาชิกเข้ามาร่วมกิจกรรมการพัฒนา จนเกิดอาชีพและรายได้ที่มั่นคง ทั้งนี้งานพัฒนาและส่งเสริมอาชีพแก่เกษตรกรจะต้องดำเนินการต่อไป หากไม่ดำเนินการอย่างต่อเนื่องก็จะทำให้เกษตรกรขาดอาชีพและรายได้ แล้วจะทำให้หันไปตัดไม้ทำลายป่า ทำไร่เลื่อนลอย และมีการปลูกพืชเสพติดในพื้นที่มากขึ้น ก็จะทำให้เกิดปัญหาทางสังคมต่าง ๆ จะตามอีกมากมาย