"การประชุมประจำปีเครือข่ายมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ (ครั้งที่ 3) Laboratory Safety Network Annual Symposium 2022 : Safety Culture: Together Towards A Better Tomorrow” ได้จัดขึ้นในวันพฤหัสบดีที่ 10 พฤศจิกายน 2565 เวลา 08.30 16.30 น. ณ ห้องคอนเวนชั่นเซ็นเตอร์โรงแรมเชียงใหม่แกรนด์วิว จังหวัดเชียงใหม่ มีการประชุมรายงานผลการดำเนินงานด้านความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการประจำปี 2565 และมีการนำเสนอผลการดำเนินงานด้านมาตรฐานความปลอดภัยที่เป็น Good practices ของหน่วยงานที่เป็นตัวแทนของเครือข่ายวิจัยทั้ง 4 ภูมิภาค

" ทิศทางการขับเคลื่อนมาตรฐานความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ”

 สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ดำเนินการขับเคลื่อนมาตรฐานความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ มาตั้งแต่ปี 2557 จนถึงปัจจุบัน มีการจัดสรรทุนสนับสนุนให้เกิดหน่วยงานที่รับผิดชอบเพื่อดำเนินงานพัฒนาเครือข่าย พัฒนาบุคลากรที่มีความรู้ความเข้าใจความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ และสร้างความร่วมมือกับหน่วยงานระดับชาติและนานาชาติ โครงสร้างของการบริหารการจัดการ ประกอบด้วย เครือข่ายวิจัยภูมิภาค (network) ในการเป็นศูนย์กลางของแต่ละภูมิภาค จำนวน 4 เครือข่าย ได้แก่ ภาคเหนือ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มหาวิทยาลัยขอนแก่น  ภาคกลาง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์  และภาคใต้ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ปัจจุบันมี

• มหาวิทยาลัยแม่ข่าย (node) จำนวน 12 แม่ข่าย ได้แก่

1. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
2. มหาวิทยาลัยนเรศวร
3. มหาวิทยาลัยขอนแก่น
4. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
5. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
6. มหาวิทยาลัยบูรพา
7. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
8. มหาวิทยาลัยมหิดล
9. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
10. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
11. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
12. และมหาวิทยาลัยหาดใหญ่

• มหาวิทยาลัยแม่ข่ายขนาดกลาง (medium-node) จำนวน 3 M ได้แก่

1. มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
2. มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี
3. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์

• มหาวิทยาลัยลูกข่าย (sub-node) จำนวน 86 ลูกข่าย ทั่วประเทศไทย

       ในปี 2565 มีจำนวนห้องปฏิบัติการที่ลงทะเบียนในระบบ ESPReL Checklist จำนวน 5,504 ห้องปฏิบัติการ จากผลการดำเนินงานในช่วงปี 2564-2565 มีการตรวจประเมิน Peer evaluation จำนวน 240 และ 140 ห้องตามลำดับมี โดยหน่วยงานที่ได้รับการรับรองผ่านตามเกณฑ์ครบทั้ง 7 ด้าน จะได้รับตราสัญลักษณ์ 7 ด้านและได้เป็นห้องปฏิบัติการต้นแบบในการดำเนินงานด้านความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ 

สิ่งสำคัญในการดำเนินงานมาตรฐานความปลอดภัย

• เครื่องมือสนับสนุนในการดำเนินงาน Lab safety คือ ระบบ ESPReL Checklist ที่ออกแบบและพัฒนาระบบโดยสำนักงานงานการวิจัยแห่งชาติ ระบบ Smart Lab Platform (ระบบดิจิทัลอัจฉริยะเพื่อบริหารจัดการความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการแบบไร้รอยต่อ สู่การยกระดับมาตรฐานห้องปฏิบัติการวิจัยไทยอย่างอย่างยั่งยืน) พัฒนาระบบโดยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และ E-learning มาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ
• การเผยแพร่และพัฒนาบุคลากร เช่น การจัดโครงการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ โครงการยกระดับความปลอดภัยห้องปฏิบัติการการจัดการอบรมผู้ตรวจประเมินในรูปแบบ Peer Evaluation การอบรมผู้ตรวจประเมิน มอก.2677-2558
• จัดประชุมวิชาการประจำปีเครือข่ายมาตรฐานความปลอดภัยประจำปีเพื่อเป็นการเผยแพร่แลกเปลี่ยนเรียนรู้และส่งเสริมและกระตุ้นการดำเนินงานดำเนินมาตรฐานความปลอดภัย ตลอดจนการมอบรางวัลให้กับหน่วยงานที่มีการดำเนินงาน best practice

        ในการประชุมวิชาการครั้งนี้ยังได้ฟังการนำเสนอผลงานด้านมาตรฐานความปลอดภัยที่เป็น Good practices ของหน่วยงานที่เป็นตัวแทนของเครือข่ายวิจัยของแต่ละภูมิภาคทั้ง 4 จากภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ ทำได้ได้รับความรู้และแนวทางปฏิบัติที่ดี สามารถนำไปเป็นแนวทางในการดำเนินงานด้านความปลอดภัยของหน่วยงานตนเองได้ ตลอดจนได้มีโอกาสเยี่ยมชมโปสเตอร์งานด้านมาตรฐานความปลอดภัยของหน่วยงานต่างๆ และได้แลกเปลี่ยนความรู้รวมถึงได้รับคำแนะนำต่างๆ ในการดำเนินงานตามระบบ ESPReL Checklist 7 ด้าน ได้แก่ การบริหารจัดการความปลอดภัย ระบบการจัดการสารเคมี ระบบการจัดการของเสีย ลักษณะทางกายภาพของห้องปฏิบัติการ อุปกรณ์และเครื่องมือ ระบบการป้องกันและแก้ไขภัย การใช้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ และการจัดการข้อมูลและเอกสาร เพื่อนำมาเป็นแนวทางในการพัฒนาและใช้ปรับกับห้องปฏิบัติงานของตนเองอย่างเหมาะสมได้  นอกจากนี้ยังเป็นการสร้างเครือข่ายห้องปฏิบัติการระหว่างหน่วยงานงานเพื่อยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการของหน่วยงานต่อไป

        นอกจากนี้ นายแพทย์จารุพงษ์ พรหมวิทักษ์ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชาเทวี ณ ศรีราชา สภากาชาดไทย ได้บรรยายในหัวข้อ “Respiratory Protection Program” ซึ่งมีความสำคัญต่อผู้ที่ปฏิบัติงานในห้องปฏิบัติการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่ปฏิบัติงานในห้องปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับสารเคมี ที่มีความเสี่ยงต่อระบบทางเดินหายใจ ดังนั้นจึงต้องมีการประเมินความเสี่ยงและการจัดการความเสี่ยงเพื่อป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับผู้ปฏิบัติงาน และจะต้องมีการเตรียมความพร้อม/ตอบโต้ภาวะฉุกเฉินโดยอุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล (PPE) ประเภทอุปกรณ์ป้องกันระบบทางเดินหายใจที่ใช้งานต้องมีมาตรฐานตาม OSHA Standards : 29 CFR 1910.134  และต้องใช้งาน Mask และ Respiration ให้เหมาะสมกับประเภทของงานที่ปฏิบัติ  รวมทั้งต้องมีตรวจสุขภาพผู้ที่ปฏิบัติงานในห้องปฏิบัติการเป็นประจำทุกปี